In een tijd waarin er vooral wordt gehamerd op dat je alles ‘voor de ander’ moet doen, blijf ik erop hameren dat je moet zorgen dat je eerst de juiste dingen voor jezelf doet. Alles begint namelijk bij jou. Hoe beter jij jezelf voelt, hoe beter je voor de ander bent. Dat is een onomstotelijk feit. Mensen die niet lekker in hun vel zitten, en of veel emotionele last meedragen zijn wel in staat om een masker op te zetten en anderen voortdurend te plezieren in hun wensen, maar uiteindelijk gaan ze de rekening betalen en komt ook aan dat ‘plezieren’ een eind. Vervolgens is het nog maar de vraag hoeveel van die mensen die jij tot dienst bent, datzelfde voor jou zullen doen. Omdat ik op het moment veel verhalen krijg van mensen die rondlopen met wraakgevoelens en haat omdat ze slachtoffer van iemands daden zijn, wil ik uitleggen waarom het cliché “vergeven doe je voor jezelf, en niet voor de ander” meer waarheid is dan dat je wellicht beseft. Het kan je leven veranderen.
Vergeven heeft het woord ‘geven’ in zich. Geven als in ‘een gift’. Het is geen ‘gift’ aan een ander maar een gift aan jezelf. Je hele leven lang zullen er met regelmaat mensen voorbij komen die je in meer of mindere mate pijn zullen doen, in allerlei vormen. Het ene zul je snel overheen stappen, het andere blijft eindeloos etteren. De ernst van de pijn en het soort relatie met de ander zijn de bepalende factoren hoe jij dealt met wat je is aangedaan. Toch blijft het in beide gevallen altijd een keuze van jezelf in hoeverre je je levensplezier hierdoor laat beïnvloeden.
Feitelijk is elk gevoel en elk gedrag wat je laat zien in welke omstandigheid dan ook altijd een keuze van jezelf. We vinden het alleen vervelend om dat aan onszelf toe te geven. Dr Edith Eva Eger is psycholoog en holocaust overlever. Ze was 17 jaar oud toen ze met haar ouders in Auschwitz terecht kwam. Bij de selectie voor de gaskamer werd ze door Josef Mengele gescheiden van haar ouders, die direct naar de gaskamer werden gezonden. Diezelfde avond nog moest dr Edith dansen voor Mengele, wat op dat moment haar leven redde.Vele maanden moest ze de gruwelheden ondergaan die de nazi’s haar en haar medegevangenen aandeden, hoe ze het mentaal volhield heeft ze een boek over geschreven. ‘Het geschenk – 12 lessen die je leven kunnen redden’. In dit boek beschrijft dr Edith onder andere waarom vergeven noodzakelijk is om verder te kunnen met je leven.
Rondlopen met haat en wraakgevoelens zorgt ervoor dat je je eigen systeem voedt met een constante stroom aan negatieve energie. Dat gaat in je hele lichaam zitten omdat je frustratie opslaat als spanning in je spieren en zenuwstelsel. Dat levert op termijn chronische stress op met alle gevolgen van dien. En niks daarvan helpt je in de goede richting. Het is dus van het grootste belang dat wat je ook overkomen is, je toch uiteindelijk probeert degene die het je heeft aangedaan te vergeven. Dat betekent niet dat je de ernst van de daad weggehaald, dat betekent ook niet dat je op de koffie moet gaan bij degene die de daad deed of dat je het ineens goed vindt wat diegene gedaan heeft. Het betekent dat je een last uit je lichaam laat ontsnappen door te accepteren dat gedane zaken geen keer hebben, en dat het voor jou beter is om de gift van het vergeven aan jezelf te geven. Je accepteert dat het gebeurt is en stopt met energie te stoppen in haat en wraak. Een mooiere gift kan je jezelf niet geven.
Hoewel het voor veel mensen vast een beetje dooddoenerig klinkt, vraag ik je toch er eens goed over na te denken wat ik hier zeg. In mijn leven hebben meerdere mensen mij dingen geflikt waar ik jarenlang de consequenties van heb moeten dragen. Van sommige dingen nog steeds. Ik vrat mezelf op van frustratie omdat ik ontzettend graag wraak wou nemen om daarmee een soort van rechtvaardigheid te krijgen. Tot het moment dat ik merkte dat ik lichamelijke klachten kreeg van al die opgekropte spanning. Ik ben op een gegeven moment over mijn trots heen gestapt en heb via een eigen variant van de Ho’oponopono methode al die last van me afgeschud. Als ik nu denk aan de personen die verantwoordelijk zijn voor die nare dingen die ik moest dragen, dan voel ik niks meer. Er is stilte. Ik heb hen vergeven om er zelf beter van te worden. En dat is gelukt. Ho’oponopono is in het kort een hele oude sjamanistische methode uit Hawaï waarbij je ‘intuned’ op je problemen en jezelf reset. Ook hier is het onderliggende principe dat je je brein opnieuw programmeert. Iets waar iedereen toe in staat is.
Je hoeft de methode niet exact volgens de boekjes te doen. Wat je kan doen is je ogen sluiten, diep en rustig ademhalen en je een podium voorstellen. Op dat podium laat je één voor één de mensen voorbij komen waar haat of wrok tegen koestert. Je kijkt degene diep in de ogen aan en je zegt ‘dank je wel voor deze les, ik vergeef je’. Daarna loopt diegene het podium af terwijl jij rustig doorademt. Je herhaalt dat zo vaak als je het nodig vindt. De kracht zit ‘m altijd in de herhaling. Je legt nieuwe patronen in je hersenen aan en traint ze via herhaling. Op deze manier verdwijnt het oude vanzelf. Wat je aandacht geeft groeit namelijk.
Denk nou niet bij jezelf “ja hey, dit is veel te makkelijk”. Het klinkt best makkelijk maar je moet er nog steeds wat voor doen. Hoe makkelijk het daadwerkelijk is hangt af van jezelf. Waarom dit werkt kan ik je uitleggen. Je brein maakt geen onderscheid tussen fantasie of werkelijkheid. Dat kan ik je direct bewijzen. Stel je voor dat je in je hand een doorgesneden sappige citroen hebt. Je beweegt de citroen langzaam naar je mond en je zet je tanden er vol in. Je voelt het sap je mond instromen. Ik weet zeker dat op dit moment je kaken samentrekken alsof je echt je tanden in een citroen zet. En toch heb je het jezelf allemaal ingebeeld. Dat is dus het geheim van de kracht die je bezit om je eigen brein te herprogrammeren.
Je bent pas vrij van het verleden zodra je hebt leren vergeven. Je hebt er niets aan om rond te blijven lopen met die last, het maakt je langzaam kapot. Je hebt niets aan haat, je hebt niets aan wraak. Het zijn allemaal slechts emoties, en emoties kun je de controle over pakken. Van boosheid kun je blijheid maken, en van kwaadheid kun je kalmte maken. Je hebt het allemaal zelf in de hand, je moet het je alleen beseffen. Vergeven doe je dus om jezelf verder helpen, niet voor de ander, maar puur voor jezelf. Bij veel trauma’s is dat de eerste stap die je moet zetten om vooruit te kunnen komen. Het is voor je eigen bestwil, en voor je eigen gezondheid. Laat die ander jouw leven niet meer beheersen. Grijp zelf de controle over je leven terug, want vanaf dat moment ben je pas echt vrij, en kun je verder.