Vijftig procent van je leven gaat aan je voorbij zonder dat je het in de gaten hebt. Dat harde feit las ik in het boek ‘Peak Mind’ van Amishi Jha (hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Miami). Het 300 pagina’s tellende boek beschrijft aan de hand van vele jaren neurowetenschappelijk onderzoek uitgebreid wat aandacht is. Deze uitgebreide studies hebben aangetoond wat Boeddhisten al sinds het begin van de jaartelling weten: aandacht is te trainen.
Boeddhisten noemen het ‘Sati’ en de moderne vertaling daarvan is ‘mindfulness’. Mindfulness wordt in het westen nog altijd als een ‘zweverige term’ ervaren. Vandaar dat dit boek ook zo goed is. Hier in het westen willen we graag altijd alles wetenschappelijk onderbouwd zien, en daar is dit boek ruimschoots in geslaagd. Mocht iemand je nog een ‘zweefteef’ noemen als je over mindfulness begint verwijs die diegene dan naar dit boek.
Mindfulness is anders dan dat veel mensen denken. Door de jaren heen zijn er vele figuren geweest die allerlei methodes omtrent dit onderwerp bedacht hebben. En alhoewel het altijd goed is om met jezelf aan het werk te gaan is niet elke methode altijd even effectief. Mindfulness gaat niet over ‘het doen verdwijnen van gedachten’. Het is niet zo dat je moet proberen om geen gedachten te hebben. Dat is hetzelfde als proberen om niezen tegen te houden. Dat gaat niet. De boeddhisten definiëren het het best: het van moment tot moment bewust zijn van huidige gebeurtenissen. Kort gezegd ‘in het NU zijn’.
Gedachten komen en gaan. Ze dwalen alle kanten op en dat heeft ook een functie. Juist het feit dat je de helft van de tijd niet gefocust bent op één specifieke taak, of niet geheel in het NU bent, zorgt ervoor dat je in leven blijft. Aandacht moet fluctueren en dat stamt af van de tijd dat we nog in berenvellen liepen met allerlei gevaar om ons heen. Een hyperfocus op één doel kon dan je leven kosten. Dat je aandacht veel aan het dwalen is is dus volslagen normaal. Toch is in de moderne tijd die aandacht veel te veel aan het dwalen, alleen nu door allerlei afleiding om ons heen. De grootste boosdoener hiervan is de telefoon. Maar ook televisie, radio en allerlei andere stoorzenders geven je de hele dag door informatie. Dit zorgt ervoor dat onze aandacht steeds meer verdeeld moet zijn over teveel dingen tegelijk. En daardoor wordt het steeds lastiger om je volledig te focussen op het hier en nu.
De mythe dat dingen als multitasken gunstig of tijdbesparend zijn, of dat iemand vindt dat die daar goed in is, is ook nog steeds hardnekkig. Aandacht verdelen is nooit gunstig voor de kwaliteit van de taken die je moet doen. Noch is het tijdbesparend. De beste kwaliteit wordt geleverd door taken één voor één af te maken. Je hebt geen onbeperkte hoeveelheid aandacht en je werkgeheugen, wat alles met aandacht te maken heeft, is ook beperkt in wat die aankan. En nog sterker, het werkgeheugen bepaald ook mede wat er opgeslagen gaat worden voor de langere termijn.
Dus mocht je nu denken: wat maakt dat dan allemaal uit? Meer dan je nu denkt. Neem bijvoorbeeld ons geheugen. Het geheugen is niet volledig en waarheidsgetrouw. Het doel van het geheugen is niet om je te laten genieten van het verleden maar om ons te helpen handelen in de wereld van nu. Je geheugen bestaat dus niet zodat je die uitvoering van je kind op de basisschool nog jarenlang kan herinneren, maar het legt vooral die dingen vast die je helpen het nu te overleven. Daarom zijn trauma’s ook zo heftig, je geheugen slaat die perfect op zodat je voortaan op je hoede bent indien soortgelijke gebeurtenissen zich voordoen, en het kan zelfs zo heftig zijn dat de angst je hele leven gaat bepalen. Maar wat heeft dat dan met aandacht te maken?
Als jij iets zo lang mogelijk wilt kunnen blijven herinneren dan is aandacht het enige middel wat daarvoor beschikbaar is. Je werkgeheugen bevat alle zaken die je op dit moment bezig houden. Het is tevens de poort naar je lange termijn geheugen. Hoe groter jou focus is op de gebeurtenis op dit moment, hoe meer details je in je opneemt via je zintuigen en hoe meer aandacht je dus besteedt aan alles in dit moment, hoe groter de kans is dat je werkgeheugen de poort opent naar je lange termijn geheugen. Als je tijdens de uitvoering van je kind met je telefoon bezig bent om berichten te beantwoorden of zelfs alleen maar te checken of er berichten zijn, dan zul je je later stukken minder herinneren. En datzelfde geldt als je de uitvoering filmt met je mobiel, en dan meekijkt via het scherm. De details en de beleving zijn veel minder en je bent bovendien gedeeltelijk met je aandacht bij het filmen in plaats van bij het moment.
Meer aandacht voor je aandacht kan je dus heel veel brengen. Je geheugen zal meer opslaan van dat wat je wil dat het opslaat. Je maakt je dag bewuster mee omdat je meer van je momenten meemaakt. . Je stresslevels zullen zakken omdat je minder tijd besteedt aan het verleden en de toekomst. Je zult scherper en helderder worden waardoor je nóg meer oog voor details zal krijgen. Tegelijkertijd brengt het ook de ander wat. Want je kan alleen goed naar iemand luisteren wanneer je jouw volledig aandacht geeft aan die ander. Het is dus de moeite waard om hier wat meer tijd aan te gaan besteden.
Het boek is geen verkooppraatje voor een methode. Na uitvoerig onderzoek hebben ze kunnen bepalen wat de minimale tijd is per dag die moet besteden aan het trainen van je aandacht. En dat is 12 minuten. Er worden wel manieren aangereikt van training, maar elke manier die jou helpt om in het hier en nu te zijn zonder het wegpushen van gedachten, zonder het oordelen over gedachten, en je in contact brengt met je lichaam en zintuigen waardoor je volledig aanwezig bent is een mindfulness oefening. En die investering van 12 minuten per dag gaan je heel erg veel opleveren.
Heb meer aandacht voor je aandacht. Wees vaker mindfull, volledig bewust van zelf en je omgeving, in het hier en nu. Zo zul je de tijd die je bewust meemaakt van jouw leven verlengen, en het met je gedachten leven in de toekomst of het verleden verminderen. Daar hoef je niet dit boek voor te lezen, maar wil je weten hoe dit allemaal exact werkt, en sceptici een toontje lager laten zingen, dan heb je hier een heel goed begrijpbaar recept mee in handen.
Wil je ons steunen? https://bureaubackup.nl/word-onze-back-up/