Een depressie is niet simpel te verklaren. Het heeft namelijk niet maar één oorzaak. Bij een depressie spelen verschillende factoren een rol. We hebben het dan over biologische, sociale en psychische factoren. Een combinatie van die factoren zorgt er dus voor dat deze ziekte ontstaat. Ik zeg met recht ziekte, omdat depressies en ook burn-outs daadwerkelijk ziektes zijn. Ze worden wel niet altijd zo gezien door mensen, maar toch is het wel degelijk zo. Het goede nieuws is dat je kan genezen van een depressie, en zelfs geheel op eigen kracht. Je moet alleen wel eerst snappen wat er nou eigenlijk aan de hand is.
Als we het over biologische factoren hebben dan gaat het vooral over erfelijkheid. Als depressies in je familie vaker voorkomen, dan is de kans groot dat jij daar dus ook gevoelig voor bent. Dat betekent overigens niet dat je er ook sowieso last van zal krijgen. Helaas kun je hier dus helemaal niet aan doen, net zo min als dat je wat aan de kleur van je haar, je lengte of de vorm van je neus kan doen. Bij sociale factoren hebben we het over specifieke gebeurtenissen, ernstige vormen van stress, maar ook eenzaamheid. Het overlijden van iemand, een mishandeling of een ontslag kan ertoe leiden dat je een depressie ontwikkelt. Psychische factoren gaan vaak over karaktereigenschappen. (faal)angst, onzekerheid, gebrek aan zelfvertrouwen of eigenwaarde, en meer van dat soort persoonlijkheidstrekken spelen allemaal mee in de mate van gevoeligheid voor het ontwikkelen van depressies.
Jarenlang dachten mensen dat het puur ging om “het ontbrekende stofje in het hoofd”. Dat was ook de reden dat medicijnen zoals antidepressiva gigantisch populair waren, en nog steeds. Verreweg de meeste mensen die een depressie ontwikkelen hebben echter niks aan medicijnen. Medicijnen lossen namelijk het probleem niet op, ze zorgen er alleen voor dat je kan blijven functioneren. In sommige gevallen kan dit noodzakelijk zijn, in de meeste gevallen echter niet. De enige manier om van een depressie af te raken is door hard werken aan jezelf, en inzicht te krijgen in je eigen leven. Trouwens, die “ontbrekende stofjes” heten serotonine, noradrenaline en dopamine, en die ontbreken helemaal niet. Het is de mind die het lichaam stuurt. Als jouw mind door de omstandigheden waar je inzit niet de signalen geeft die je nodig hebt om je opgewekt, blij en gelukkig te voelen, dan zal dat ook niet gebeuren.
Betekent dat laatste nou dat het je eigen schuld is als je een depressie hebt? Natuurlijk niet. Nogmaals, er zijn meerdere factoren die ervoor zorgen dat je een depressie ontwikkelt. Alles wat je traint wordt je goed in. Als de omstandigheden in jouw leven ervoor zorgen dat je weinig reden hebt om opgewekt rond te lopen, dan is de kans aanzienlijk dat je in een negatief gedachtenpatroon terecht komt, en zo train je jezelf in het slecht voelen. Voor een groot deel gaat dat zelfs ongemerkt. Je hersenen raken gewend aan een bepaalde ‘staat van zijn’, en dat wordt op een gegeven moment de basis staat. Dat doe je niet expres, dat overkomt je. Meestal gaan daar zelfs jaren aan vooraf dat je helemaal niet doorhebt dat je steeds vaker in een bepaalde staat van zijn terecht komt. Bepaalde negatieve gebeurtenissen sla je op in je zenuwstelsel, en dat blijft daar zitten en gaat zitten wroeten. Maar omdat je te druk bent met je dagelijks leven heb je dat niet door. En als je eenmaal bewust wordt van de klachten dan is vaak al heel erg lang aan de gang.
Wat het allerbelangrijkste is bij een depressie, is de manier waarop je tegen jezelf praat. Wordt je bewust van de manier van communiceren met jezelf. Hoe klinkt je innerlijke stem? Wat voor woorden gebruikt deze stem? Op wat voor toon praat deze stem? Belangrijk om te weten is dat jij die stem niet bent. Als jij die stem zou zijn, dan zou je die stem niet kunnen observeren. Maar dat kun je dus wel. Sterker nog, je hebt invloed op deze stem. Verander deze negatief klinkende en verwijtende stem eens in een micky mouse stemmetje. Probeer dat eens en observeer eens wat er gebeurt. Hoe gek klinkt dat? En besef je je nu dat je dus blijkbaar controle hebt over die stem? Hoe mooi is dat! Ten tweede moet je weten dat je je nooit moet identificeren met je ziekte. BEN jij depressief? Of HEB je een depressie? Stel jezelf eerst eens de vraag of jij dat ook zegt bij griep. BEN jij griep? Of HEB je de griep? Iets wat je BENT kun je niet vanaf. Je BENT het immers. Iets wat je HEBT kun je wél vanaf. Wat je HEBT kun je houden, maar je kunt het ook wegdoen. Wat wil je met je depressie? Wil je het houden, of wil het wegdoen. Hoe doe je die depressie weg als je denkt dat je je depressie BENT?
Natuurlijk moeten we nu niet denken dat het zo simpel is.Je doet je depressie niet zomaar even weg. Maar daar gaat het ook niet om. Het gaat erom dat je mogelijkheden creëert om er vanaf te kunnen komen. Je moet je depressie zien als een donker bos waar je in terecht bent gekomen nadat je eerst lastige weg met allerlei obstakels bent afgereisd. Je kunt niet meer terug, dus die optie is er niet. Maar er loopt wel een pad, ondanks dat het slecht zichtbaar is. Als je blijft staan zul je altijd in het donkere bos moeten blijven, maar dat wil je niet. Dus het enige wat je kan doen is rustig doorlopen. Niet gaan rennen, want dat loop je het risico dat je gaat struikelen. Gewoon rustig doorlopen. Gelukkig heb je wel een zaklampje bij je, dus op dat pad kun je toch steeds een beetje licht schijnen. Als je maar rustig doorloopt en jezelf de tijd geeft, dan zul je uiteindelijk dat bos weer uitlopen. Maar geef het vooral de tijd. In het donker mag je voelen wat je wilt. Niemand kan jou daar vertellen wat je wel of niet mag voelen. Het is namelijk belangrijk om te voelen. Voelen en loslaten, steeds weer, keer op keer. Rustig blijven ademen en vooral heel erg aan jezelf denken. Dat is het allerbelangrijkste in dat donkere bos.
Mensen zeggen vaak dat je vooral positief moet denken en dat het dan allemaal wel goedkomt. Dit is maar half waar. Wat belangrijk is, is dat je eerst de situatie accepteert. Je kunt namelijk dingen wegdrukken met positief denken, maar dan los je het niet op. Er zijn nou eenmaal negatieve dingen in het leven, en die dingen die moeten zo snel mogelijk een plek krijgen. Die kan je niet weg-negeren met alleen positief denken. Je mag af en toe best wel negatief denken, dat moet zelfs, als je maar zorgt dat je ‘staat van zijn’ hoofdzakelijk positief is. Zoals ik al eerder zei is dat wat je het meeste doet hetgeen waar je jezelf in traint. Als jij leert je bewust te worden van de manier waarop je denkt, de manier waarop je tegen jezelf praat, en de manier waarop je met problemen omgaat, dan kun je daaruit opmaken of je daar wat in moet veranderen. Draai alle negatieve patronen om in positieve. Als je bijvoorbeeld denkt “ik kan ook niks goed doen”, dan ga je meteen allerlei zaken opnoemen die je wél goed gedaan hebt. Je maakt dat eerste gedachtenpatroon daarmee direct stuk. Want het is een leugen. Je kunt namelijk heel veel dingen wél goed doen. En als je één ding niet moet doen is het wel liegen tegen jezelf.
Het allerbeste wat je kan doen wanneer je in een depressie terecht komt is goed voor jezelf gaan zorgen. De volgende tips gaan je helpen. Wordt je bewust van hoe je met jezelf omgaat. En een van de belangrijkste dingen is dat je rust neemt. Ga ook vooral aan jezelf denken. Maak jezelf geen verwijten, want de grootste oorzaak van depressies is de ziekte van de maatschappij waar we in leven. Hou een ritme in je dag. Ga op tijd naar bed en sta op tijd op. Zorg voor periodes van stilte. Ga dus niet je gedachten uit de weg met de hele dag muziek luisteren of films kijken maar observeer wat je denkt en doe daar wat mee. Voel wat je voelt en laat dat gevoel er even zijn. Daarna adem je weer rustig door naar een neutrale staat van zijn. Let een aantal keer per dag op je ademhaling. Is deze snel of rustig? De optimale manier van ademhalen is 6x per minuut in ruststand. Adem je vaker dan adem je te snel, en dat betekent dat er nog teveel stress in je lichaam opgeslagen zit. Adem altijd langer uit dan in. Adem kort in, maak een tuitje van je lippen, en blaas daar lang en rustig de adem door naar buiten. Praat op een positieve en lieve manier tegen jezelf. Vergeef jezelf voor eventuele fouten. Leer nee zeggen tegen mensen. Kies voor jezelf en stop met steeds anderen een plezier willen doen. Praat als het je helpt zoveel mogelijk tegen mensen die vertrouwd over de dingen die je dwars zitten. Praat wel met de juiste mensen, mensen die kunnen luisteren. Niet met mensen die na elke zin over zichzelf beginnen, en ook niet met mensen die de ernst van een depressie wegwuiven. Een depressie is ernstig, maar het is prima te overwinnen. Eet zo gezond mogelijk, hersenen hebben vitamines (vooral
B en C), mineralen en (omega3)vetten nodig.
En als allerlaatste tip die ik kan geven, eentje die ik zelf altijd op nummer één heb staan bij welk psychisch probleem dan ook: Ga bewegen. Ga absoluut elke dag een tijdje bewegen. Kies iets wat je geen moeite kost, en wat je leuk vindt. Beweging zorgt namelijk automatisch voor de juiste verhoudingen van die prettige stofjes in je hoofd, en dat maakt dat je met bewegen dus niet alleen je lichaam traint, maar ook je mind. En zo pak JIJ uiteindelijk weer de controle. Geen haast, je hebt nog tijd zat.